Gerçek Tarih Kulübü: Büyük Hun İmparatorluğu | Mete Kağan ve Oğuz Kağan Destanı

Türklerin ilk kurdukları imparatorluk Hun İmparatorluğu'dur. Türkler'in daha eskidende devletler kurduklarını biliyoruz,ama Hun Devleti çok geniş bir saha üzerinde başka milletleri de idaresi altına alan büyük bir devlet olduğu için , ona imparatorluk adını veriyoruz ,

Hun İmparatorluğu Hun Türkleri tarafından M.Ö. 220 yılında kuruldu. Hunlar bugünkü Moğolistan bölgesinde, yani Çin'in kuzey-batısında yaşıyorlardı.Bu bölgede hakimiyet kurdukları ve genişlemeye başladıkları için Çinliler onları büyük Bir tehlike sayıyorlardı. Gerçekten Hunlar. askerlikteki üstünlükleri sayesinde Çin ordularını devamlı bozguna uğratıyorlardı. bu yüzden Çin Devleti , Hun saldırılarını önleyebilmek için Hun Çin sınırı boyunca büyük duvar örmeye başladı. Çin Seddi veya büyük Çin duvarı denen savunma hattı işte böyle ortaya çıkmıştır (M.Ö. 214) . Sonraları Ming hanedanı zamanında yenilenen bu büyük duvarın bazı kısımları çok sağlam bir şekilde günümüze kadar ayakta kalmıştır.

İlk Büyük Hun Hükümdarı Teoman zamanlarda Türk hükümdarlarına “Yabgu” deniyordu. Teoman Yabgu birbirinden ayrı yaşayan Türk boylarını birleştirerek ilk Türk Birliği'ni gerçekleştirmişti. Bu çağda Türklerin askeri üstünlüklerini de süvarileri pek önemli bir yeri vardı . Çinliler atla çekilen Savaş arabalarını kullanıyorlardı , ama süvari orduları yoktu . Türk atlıları çok süratli hareket kabiliyetine sahip oldukları için Çin birliklerini istedikleri yerde çeviriyorlar , düşman olunca da çabucak çekiliyorlardı. Onlara ummadıkları anda birden bire hücum ediyorlardı. Çinliler Bu yüzden ordularını Hunlar gibi donatmak zorunda kaldılar. Çinli askerlerini Hunlar gibi giydirdiler. Ama ne Çin duvarı ne de Çin orduları , Hunların içlerine kadar girmelerini engelleyebildi .

Teoman Yabgu dan sonra Hun tahtına oğlu Mete Yabgu geçti. Mete zamanında Hun İmparatorluğu'nun toprakları Japon denizinden Hazar denizine kadar uzanıyordu yoksa bu topraklarda çeşitli Türk kavimlerinin yanı sıra öbür Altaylı kavşmlerde yaşıyordu. Mete Devri , Hun İmparatorluğu'nun en parlak devridir (M.Ö.209-174)

Hunlar zamanında Çinliler medeniyet bakımından çok ileri bir durumdaydılar . Hem nüfusları ve orduları çok kalabalık , hem medeniyetleri parlak olduğu halde Hunlarla başa çıkamadılar. Bu da gösteriyor ki , Hun başarısının sebebi yalnızca askeri güç değildi. Gerçekten Hunlar teşkilatçılık ve idare bakımından çok gelişmişlerdir yoksa o sırada Çin'in ayrı ayrı prenslikler halinde bulunmasından da faydalanarak Kuzey Çinde sık sık iktidarı ele alıyorlardı fakat Çinlilerin şehir hayatına kapılan sınır boyu Türkleri yavaş yavaş Çinli leşi yoksa Çinli prensler ile evlenen Hun hükümdarlarının saraylarında Çin adet ve gelenekleri yerleşiyordu.

Mete’den sonra gelen yapılar zamanında Çinlilerle ilişkiler arttı. Özellikle evlenme yoluyla Türk ve Çin hükümdarı aileleri arasında yakınlıklar doğdu. yakınlıklar ise Hunların İç İşleri bakımından birçok karışıklıklara yol açtı . ine de Hun İmparatorluğu milattan önce 1. yüzyıla kadar üstünlüğünü devam ettirdi. Bu yüzyılda ise Türk beylikleri arasında taht kavgaları artabildiğince arttı Çinlilerde bu kavgalardan faydalanarak , Türkleri zayıflatmayı bildiler. Ancak Çinlilerin Hohan-Şu dedikleri Yabgu’nun 27 yıllık imparatorluğu zamanında ve Çiçi Yabgu devrinde devlet eski gücünü biraz da olsun toparlayabildi.

Milattan sonraki ilk yüzyılda Hun İmparatorluğu doğu ve batı Hunları olmak üzere iki ayrı devlete bölündüler bunlara güney ve kuzey Hunları da denir. milattan sonra üçüncü yüzyılın başlarında başka bir Türk kavmi olan “Siyenpiler” Hunlarla iktidar mücadelesine giriştiler. sonunda Moğolların ve bazı Türk boylarında yardımıyla Hunların hâkimiyetine son verdiler Büyük Hun İmparatorluğu tarihte bilinen eski imparatorlukların en büyüğü idi. Hun hükümdarlarından Metehan Hohanşu ve Cici Yabgular ,dahi denecek kadar büyük birer Kumandan ve devlet adamı idiler. Bu büyük şahsiyetler hakkında Çin tarihlerinde verilen bilgiler , en büyük düşmanlarının bile onlara hayran kaldıklarını gösterir.

METE KAĞAN VE OĞUZ DESTANI

Mete , Teoman Yabgu'nun oğlu ve veliahtı idi. Ama Teoman Yabgu’nun başka bir kadındanda bir oğlu olmuştu ve bu kadın Teoman’dan sonra Mete yerine kendi oğlunun hükümdar olmasını istiyordu. Sonunda Teoman'ı kandırdı. Ama Mete buna razı olmadı ve derhal bir ordu toplayarak Hun tahtını ele geçirmek üzere yola çıktı. Böylece Türk tarihinde ilk defa Şehzade devlet uğruna babasıyla taht kavgasına girişiyordu. Osmanlı İmparatorluğu zamanında ilk defa Birinci Murat'ın oğullarından Yıldırım Beyazıt'ın abisi Babasına karşı çıktı sonra 2. Beyazıt'ın oğlu Selim (Yavuz) babasıyla taht kavgasına girdi. Kanuni'nin çok sevdiği eşi Hürrem Sultan kendi oldu Selim'i (İkinci Selim) veliaht yapmak isteyince ,padişahın öbür oğulları (Mustafa ve Beyazıt) da babalarına isyan ettiler.

Mete çok yüksek kabiliyeti bir komutandı. Topladığı ordu ile babasını yendi ve Hun tahtına oturdu. Çin tarihleri onun üstün meziyetlerini ve yaptığı büyük işleri uzun uzun anlatırlar. Devleti'nin ve milletinin işleri için kendi çıkarlarını hiçe sayardı.

Anlatılanlara göre bir defasında Hunlar zor durumda kalmışlar ve Çinliler’den barış istemişlerdi. Çinliler barış için Metin'in en sevdiği atını istediler, hemen verdi. Ama Çin hükümdarı bununla yetinmedi, başka şeyler de istedi. Mete kendine ait nesi varsa hepsini birer birer veriyordu. Sonra Çinliler sınırda küçük bir arazi istediler. Burası hiçbir işe yaramayan kurak, kumlu bir toprakta. Ama Mete buna çok sinirlendi ve şöyle dedi:

Türklerin Oğuz Kağan Destanı’ndaki Oğuz Kağan’ın Mete olduğu söylenir. Oğuz Kağan'ın Şehname’de ve Divanı Lügatit Türk'te de adı geçen Alp Er Tunga olduğunu söyleyenler de vardır.Oğuz Kağan Destanı şöyledir:

Günlerden bir gün Ay kağan bir erkek çocuk doğurdu. Çocuk kara saçlı , kara kaşlı , ela gözlü , kırmızı ağızlı idi. Perilerden daha güzeldi. Çocuk, bir gün annesinden yalnız bir defa süt emdi. Bir daha emmedi. Konuşmaya başladı. Çiğ et ve şarap. Kırk günden sonra büyüdü. Yürüdü. Oynadı. Atabindi. Geyik avına bağladı. Günlerden sonra , gecelerden sonra bir yiğit oldu. Bahadır oldu.

Oğuz Kağan denen bu bahadır bir gün Tanrı’ya yakarmakta idi. Birdenbire etraf karanlık kesildi. Gökten bir ışık düştü. Bu ışık aydan da, güneşten de parlaktı. Oğuz Kaan gördü ki bu işin içinde bir kız var. Bu kız çok güzeldi. Yüzünde ateşli , ışık saçan bir beni vardı. Kutup Yıldızı gibiydi. Gülse , mavi gök de gülerdi. Ağlasa , mavi gök dağlarda.

Oğuz Kağan bu kızı görünce aklı başından gitti. Kızı sevdi, aldı. Kız, Oğuz Kağan’a üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine “Gün” , ikincisine “Ay” , üçüncüsünde “Yıldız” adını koydular.

Oğuz Kağan yine bir gün ava gitti. Gördü ki gölün yanında bir ağaç var. Bu ağacın kovuğunda bir kız oturuyor. Çok güzel bir kız. Saçlar bir ırmağın akışı gibi. Dişleri inciye benziyor. Gözleri gökten de mavi.

Oğuz Kağan'ın aklı başından gitti. Yüreğine ateş düştü. Onu sevdi, aldı. Bu kız da Oğuz Kağan'a üç erkek çocuk doğurdu. Birisine “Gök” , ikincisine “Dağ” , üçüncüsüne de “Deniz” adını verdiler. Bu çağda , sağ yönde Altın Kağan denen bir Kağan vardı. Altın Kağan, Oğuz Kağan'a elçi gönderdi. Pek çok altın,gümüş,yolladı. Pek çok kız, yakut,inci gönderdi. Oğuz Kağan'a saygı gösterdi. İtaat etti . Oğuz Kağan,Altın Kağa'nın itaatini kabul etti. Sonra 40 gün yürüdü. Buz Dağı denen dağa geldi. Çek soğuktu. Çadırını kurdurdu.

Tan yerinin ağardığı zaman Oğuz Kağan'ın çadırına güneş gibi bir ışık girdi. O ışıktan; gök tüylü , gök yeleli , büyük bir erkek kurt çıktı. Kurt, Oğuz Kağan’a dedi ki:

- “Ey Oğuz , artık ben önünde yürüyeceğim.” Bundan sonra Oğuz Kağan çadırları toplattı. Yola koyuldu. Ordusunun önünde gök tüylü, gök yeleli,büyük bir erkek kurt yürüyordu. Ordu , kurdu takip ediyordu.

Nice günlerden sonra kurt durdu. Oğuz Kağan da ordusunun durdurdu. Burada Itil denen bir ırmak vardı. Oğuz Kağan düşmanla karşılaştı. Savaş çok çetin oldu. Okla , kılıçla vuruşuldu. Itil suyu düşman kanından kıpkızıl oldu ve Oğuz Kağan üstün geldi.

Gök tüylü , gök yeleli kurt yine öne düştü. Oğuz Kaan'ın Sind Ülkesi’ne götürdü. Oğuz Kağan burada da çok düşmanla vuruştu. Düşmanı yendi. Bu ülkeyi yurduna ekledi. Geri döndü.

Oğuz Kağan'ın yanında ak sakallı, boz saçlı, çok akıllı ihtiyar bir kişi vardı. Anlayışlı, doğru bir adamdı .Oğuz Kaan'ın veziri idi. Adı “Uluğ Türk” idi. Uluğ Türk günlerden bir gün uykuda bir altın yay ve üç gümüş ok gördü. Bu altın yay gün doğusundan gün batısına kadar uzanmıştı. Üç gümüş ok da kuzeye doğru gidiyordu. Uluğ Türk uyandıktan sonra, düşte gördüklerini Oğuz Kağan’a anlattı: “Ey Kağan'ım” dedi ” Hayat sana hayırlı olsun. Gök Tanrı , düşümde gördüğümü yerine getirsin. Dilediği yeri sana versin.”

Bunun üzerine Oğuz Kağan’ın oğullarının üçü doğu tarafına üçü de Batı tarafına gitti. Gün,Ay ve Yıldız çok geyikler, çok kuşlar avladıktan sonra yolda bir altın yay buldular. Yayı aldılar. Babaları Oğuz Kağan'a verdiler. Oğuz Kağan sevindi. Yayı 3 parça etti ve dedi ki:

Gök.Dağ ve Deniz de çok geyikler, çok kuşlar avladıktan sonra yolda üç gümüş ok buldular. Okları aldılar. Babaları Oğuz Kağan'a verdiler. Oğuz Kağan sevindi. okların küçük oğullarına pay etti ve dedi ki:

Oğuz Kağan bundan sonra ulu kurultayı toplantıya çağırdı. Halkı da davet etti. Büyük meşveret edildi. Oğuz Kağan yurdunu oğullarına pay etti. Onlara verdi. Dedi ki:

-“Ey Oğullar ben çok yaşadım. Çok savaşlar gördüm.Çok ok attım.Çok Ata bindim, Düşmanlarımı ağlattım. Dostlarımı güldürdüm. Gök Tanrıya borcumu Eda ettim. Sizlere de yurdumu veriyorum...

Bu içerik Gerçek Tarih Kulübü tarafından oluşturulmuştur.İçeriğin izinsiz ya da kaynak belirtilip link verilmeksizin kopyalanması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre suçtur.