Çobanoğulları Beyliği
Kastamonu ve havalisinde kurulan bir beylik. Beyliği, Anadolu Selçuklularının uç beyi olan Oğuzların Kayı boyuna mensub Hüsameddin Çoban kurdu. Beyliğin kurulusunun, ikinci Kılıç Arslan zamanında olduğu ileri sürülmektedir. Melik-ül-ümera Hüsameddin Çoban, Anadolu Selçuklu Devleti’nin ileri gelen devlet adamlarından idi. Hüsameddin Çoban Bey, Birinci İzzeddin Keykavus’un sultanlığı sırasında, Bizans’a karşı düzenlenen seferlerde bulundu. Birinci Alaeddin Keykubad tahta çıkınca, bağlılığını arz etti.
Moğollar, 1223 (H. 620) senesinin başlarında Kıpçak ilini işgal edince, bunu fırsat bilen Rumlar, Kırım sahilinde bir ticaret şehri olan Sugdak’ı kontrolleri altına aldılar. Sultan Alaeddin Keykubad’ın ticaret yollarına büyük önem vermesi, onu Kırım’a bir sefer düzenlemeye mecbur bıraktı ve buna Hüsameddin Çoban Bey’i vazifelendirdi. Hüsameddin Çoban, bu deniz aşırı seferde başarı kazanarak Sugdak’ı zabt etti. Kıpçak hanının ve Rus hükümdarının, Sultan Alaeddin’e itaatini sağladı. 1227 senesinde Kastamonu’ya döndü. Hüsameddin Çoban’ın bundan sonraki hayatı ve ölüm tarihi hakkında bir bilgi yoktur. Vefatından sonra yerine geçen oğlu Alp Yürek hakkında da bilgi bulunmamaktadır.
Alp Yürek’ten sonra yerine oğlu Muzaffereddin Yavlak Arslan geçti. Muzaffereddin, Anadolu Selçuklularına ve İlhanlılara tabi idi. Anadolu Selçuklularının taht mücadelesine karıştı. Önce ikinci Mes’ud’u destekledi ise de, sonra bundan vazgeçti, ilhanlılara muhalefete başladı. Rükneddin Kılıç Arslan, kardeşi İkinci Mes’ud’a karşı ayaklanınca; Yavlak Arslan, Rükneddin Kılıç Arslan’ın tarafını tuttu. Anadolu’da çıkan bu kargaşalık sebebiyle Konya’ya kadar gelen ilhanlı hükümdarı Geyhatu, Sultan Mes’ud ve Vezir Necmeddin idaresinde bir Selçuklu-Moğol ordusunu Kastamonu üzerine gönderdi. Yapılan muharebede Yavlak Arslan öldü. Selçuklu sultanı ikinci Mes’ud, bu muharebede kendisine büyük yardımı olan Şemseddin Yaman Candar’a, Kastamonu havalisinde Eflani’nin idaresini verdi.
Yavlak Arslan’dan sonra yerine oğlu Mahmud Bey geçti. Mahmud Bey zamanında Bizans’a akınlar yapıldı. Bu akınları kardeşi Ali Bey idare etti. Sakarya nehrinin öbür tarafına kadar olan toprakları feth etmeğe muvaffak oldu. 1309 senesinde Candaroğlu Süleyman Paşa, bir baskınla Kastamonu’ya hakim oldu ve Çobanoğulları Beyliğine son verdi.
Çobanoğulları devrinde, Kastamonu ve çevresinde, imar ve kültür faaliyetleri çok gelişti. Memleketlerine gelen alim, mütefekkir ve san’atkarlara büyük değer verdiler. Meşhur alim Kutbeddin Şirazi, İhtiyarat el-Muzafferi adlı astronomiye dair eserini, Muzaffereddin Yavlak Arslan’a ithaf etti. Hoylu Hasen bin Abdülmü’min, Yavlak Arslan için Nüzhet-ül-Küttab ve Mahmud Bey adına Kava’id-ür-Resa’il adlı inşaatla ilgili eserleri yazdı. Çobanoğlu Beyleri adına yazılmış başka eserler de vardır. Bu devirdeki en muhteşem yapı, Taşköprü’deki Muzaffereddin Yavlak Arslan Medresesi külliyesidir.
Bu içerik Gerçek Tarih Kulübü tarafından oluşturulmuştur.İçeriğin izinsiz ya da kaynak belirtilip link verilmeksizin kopyalanması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre suçtur.Etiketler: beylikler, çobanoğulları, türk
